Muzeum Regionalne im. Marcina Rożka - ul. 5 Stycznia 34, tel. (068) 384 26 48

Muzeum mieści się w budynku z lat 1933-34, który zaprojektował i wybudował na swoje mieszkanie i pracownię rzeźbiarską znany rzeźbiarz Marcin Rożek (1885 - 1940). Był twórcą znanych pomników, m.in. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, „Siewcy” w Luboniu, Stanisława Moniuszki i Fryderyka Chopina w Poznaniu, a także rzeźby Chrystusa Króla na poznańskim pomniku Serca Jezusowego. W 1968 r., na bazie zbiorów podarowanych przez siostry rzeźbiarza, utworzono tu muzeum. W bogato zdobionej przez artystę wilii oraz w pięknie utrzymanym ogrodzie na tyłach budynku znajduje się stała ekspozycja rzeźb i obrazów. Ogród wychodzi bezpośrednio na promenadę nad brzegiem Jez. Wolsztyńskiego.

Muzeum znajduje się na parterze budynku, w którym w latach 1872 -1880 mieszkał i pracował niemiecki lekarz Robert Koch - mikrobiolog, odkrywca prątka gruźlicy, zarazków cholery, malarii i śpiączki; laureat Nagrody Nobla (1905) z zakresu medycyny. Eksponowane są w nim pamiątki związane z wielkim uczonym, zarówno te z okresu pobytu w Wolsztynie, jak i z innych miejsc, gdzie prowadził swoje badania. Działa tu również Fundacja Jego imienia oraz Stowarzyszenie Naukowe, których zadaniem jest promowanie osiągnięć naukowych z dziedziny mikrobiologii, farmakologii i pulmonologii. W salach muzeum mieści się wystawa biograficzna poświęcona wielkiemu uczonemu.

Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski – ul. Bohaterów Bielnika 25, tel. (068) 384 26 19

Skansen położony jest przy zachodnim brzegu Jeziora Wolsztyńskiego, około 800 m od centrum Wolsztyna. Jest on oddziałem Muzeum Regionalnego im. Marcina Rożka. Jego budowę rozpoczęto w 1976r., natomiast do zwiedzania został udostępniony w 1986r. Muzeum pod gołym niebem zajmuje obszar 3,3 ha, łagodnie opadającego w stronę jeziora terenu.

Budowa skansenu trwa nadal, a dotychczas zgromadzono tu 14 zabytkowych obiektów architektonicznych, pochodzących głównie z zachodniego krańca Wielkopolski. W zagrodzie karczemnej stoi karczma z 1706r. z Nowego Solca, stodoła z końca XVIII w. z Solca, stajnia z wozownią i komorą z 1 poł. XIX w. ze wsi Szarki, chałupa parobka z poł. XIX w. z Nowej Tuchorzy oraz drewniana studnia z żurawiem z końca XVIII w. z Jastrzębska. Jedną część budynku karczmy zajmują izby mieszkalne rodziny karczmarza, średniozamożnego w drugiej zaaranżowano pomieszczenie wyszynku średniozamożnego sprzedaży towarów. W zagrodzie średniozamożnego chłopa znajdują się umieszczone pod jednym dachem: chałupa, stodoła i chlew z wozownią, pochodzące z poł. XIX w. z Reklinka, oraz studnia i gołębnik. W zagrodzie olęderskiej stoi drewniana stodoła z wozownią, o konstrukcji zrębowej, pochodząca z 1816 r., i chałupa z 1770 r. – oba obiekty przeniesione z Sękowa. W wozowni zaprezentowano dwa warsztaty rzemieślnicze: kołodziejski i bednarski. W pierwszym z nich wyposażenie stanowią m.in. ława kołodziejska, kozioł do mocowania pni, narzędzia do mocowania kół, świder do wpuszczania buksów oraz duży zestaw mniejszych narzędzi (piły, strugi, dłuta i świdry). W warsztacie bednarskim do najciekawszych narzędzi należą: ława bednarska, strugi, świder, przyrząd do ściągania beczek, narzędzie do naciągania obręczy, wątornik do żłobienia rowka dennego i spinacze. Ponadto na terenie skansenu znajdują się: wiatrak "Koźlak" z 1603r. (po wiatraku ze skansenu nad jez. Lednica drugi najstarszy w Wielkopolsce), sprowadzony w 1902 r. ze Sławy Śląskiej do Wronia i przeniesiony do Wolsztyna w 1998 r., chałupa ze Świętna z pocz. XIX w. (z piecem chlebowym i wędzarnią) oraz zrekonstruowana murowana kuźnia z Ziemina z pocz. XX w., z pięknym podcieniem i wyposażeniem w niezbędne urządzenia i narzędzia kowalskie (m.in. murowane palenisko z miechem do podsycania ognia, kowadło, różnorodne kleszcze, młotki ). Pomiędzy wiatrakiem a kuźnią ustawiono w 2002 r. kapliczkę św. Jadwigi, jedyny jak dotąd element sakralny na terenie skansenu. Najnowszym obiektem jest wznoszony w konstrukcji muru pruskiego budynek socjalno – administracyjny, w którym będą mieściły się m.in. kasy i toalety.
Skansen bywa miejscem wielu imprez folklorystycznych, urządzanych w oryginalnych wnętrzach zabytkowych obiektów. W jego płd. części wytyczono też ścieżkę dendrologiczną, z okazami drzew i krzewów.

Dodatkową atrakcją jest możliwość zorganizowania własnej imprezy. Więcej informacji można uzyskać pod numerem telefonu: (068) 384 26 19

Kościół Parafialny p.w. NMP Niepokalanie Poczętej – ul. R. Kocha 38, tel. (068) 384 20 78

Kościół jest budowlą późnobarokową, trzynawową typu halowego, z dwiema kaplicami na przedłużeniu naw bocznych i wieżą od strony płn. Fasada frontowa ozdobiona jest wnękami z późnobarokowymi rzeźbami św. Piotra i Pawła z ok. 1780 r. oraz nowszą figurą NMP. Powyżej, na rogach fasady, umieszczono rzeźby archaniołów Michała i Rafała z tego samego czasu. Wówczas wykonano także rzeźby na fasadzie tylnej – w niszy NMP Niepokalanej, a na attyce św. Floriana i Stanisława.

Wnętrze kościoła kryją sklepienia żaglaste, pokryte rokokową polichromią z 1778 r. o tematyce biblijnej pędzla Jakuba Byszkowskiego z Warszawy (ucznia włoskiego malarza Tombariego), wielokrotnie odnawianą, ostatnio w 1962 r. przez Teodora i Stanisława Szukałów. Wyposażenie kościoła, utrzymane w stylu rokokowym, pochodzi z 2 poł. XVIII w., zapewne z warsztatu Augustyna Schöpsa. W ołtarzu głównym, ozdobionym figurami czterech ewangelistów, znajduje się obraz NMP Niepokalanej z XVII/XVIII w. (pochodzący zapewne ze starego kościoła), w srebrnej sukience, zwieńczony wielką koroną tworzącą baldachim. Na filarach przy prezbiterium wiszą dwa obrazy z 2 poł. XVIII w. w rokokowych ramach: św. Stanisława Kostki ze św. Alojzym Gonzagą oraz „Ofiarowanie Pana Jezusa w świątyni”. Na filarze przy ambonie portret bł. ks. Józefa Kuta, namalowany w 2004 r. przez Jurę Makarenko z Witebska na Białorusi.

W nawach bocznych stoi sześć ołtarzy bocznych, analogicznych parami: w lewej nawie z krucyfiksem, obrazem archanioła Rafała z Tobiaszem oraz płaskorzeźbą św. Rafała, w prawej zaś z obrazem Matki Boskiej w srebrnej sukience otoczonej 15 tajemnicami różańca, obrazem „Przemienienie Pańskie” oraz płaskorzeźbą Matki Boskiej ukazującej się św. Klemensowi. Wyposażenie wnętrza dopełnia ambona z rzeźbami Ojców Kościoła na korpusie i Chrystusa Króla na zwieńczeniu baldachimu (po lewej), chrzcielnica z architektonicznym cokołem, na którym umieszczono rzeźbioną grupę Chrztu Chrystusa (po prawej) oraz chór z dekoracją girlandową uzupełnioną częściowo w 1925 r. W kaplicach przy prezbiterium znajdują się ołtarze z 1925 r.; w zwieńczeniu ołtarza w prawej kaplicy umieszczono obraz „Vir Dolorum” z poł. XVIII w., w srebrnej sukience. Tablica pod chórem ku czci 36 osób poległych na różnych frontach walk w latach 1914 – 20.

Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego – przy ul. 5 Stycznia – dawny zbór ewangelicki, wzniesiony w stylu eklektycznym przez protestantów w latach 1830 – 1835. Posiada cechy późnoklasycystyczne i neoromańskie. Pierwszy kościół gminy ewangelickiej, drewniany, zbudowany ok. 1642 r. z fundacji Anny Miękickiej, zniszczony w 1656 r. i odbudowany w 1658 r., spłonął w wielkim pożarze miasta w 1810 r. Obecny jest świątynią murowaną, z kwadratową wieżą nakrytą ostrosłupowym hełmem od frontu i półkolistą absydą za prezbiterium mieszczącą zakrystię. W salowym wnętrzu, krytym otynkowanym stropem drewnianym o dekoracji kasetonowej, znajdują się po bokach dwie kondygnacje balkonów. Ołtarz główny (z obrazem Wniebowstąpienia Pańskiego) i prospekt organowy reprezentują styl klasycystyczny. Pod schodami prowadzącymi na balkony dwie duże marmurowe tablice upamiętniają poległych w I wojnie światowej. Przed kościołem stoi drewniana figura Jezusa z 1991 r., z koroną cierniową i krzyżem.

Kaplica ss. Miłosierdzia p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP – u zbiegu ulic Poznańskiej i Drzymały – przylega do Domu Pomocy Społecznej. Świątynię zbudowano w 1897 r. w stylu neogotyckim z ofiar wiernych zebranych przez ks. Benedykta Tomiaka zamieszkałego w USA. Kaplicę konsekrował w 1913 r. bp. E. Lisowski. Ksiądz Benedykt Tomiak ufundował również w 1926 r. sierociniec (budynek z kolumnadą), mieszczący się obok obiektu sakralnego (dzisiejsza Przychodnia Lekarza Rodzinnego). Właścicielkami zostały ss. Miłosierdzia św. Wincentego á Paulo. W latach 1949 – 1960 w gmachu tym mieściło się Niższe Seminarium Duchowne. W 1960 r. budynek przejęły władze administracyjne i przeznaczyły na Ośrodek Zdrowie. Kaplica posiada elementy sztuki gotyckiej: łuk ostry, sklepienie gwiaździste, lekkość i strzelistość. Nad portalem znajduje się wimperga (element dekoracyjny) oraz witraż przedstawiający św. Michała. Wewnątrz drewniany ołtarz (retabulum) zakończony pinaklami z kwiatonami (strzeliste sterczyny). Na środku w ostrołucznej niszy stoi figura Niepokalanie Poczętej NMP. Rzeźbiona predella (dolna część ołtarza), a wyżej płaskorzeźby o treści religijnej. Nad retabulum przepiękne witraże: Chrystus na krzyżu wraz z klęczącą Marią Magdaleną, św. Wincenty á Paulo i św. Józef z dzieciątkiem. W bocznym ołtarzu architekt umieścił figurę św. Józefa oraz całe bogactwo wieżyczek, sterczyn, pinakli z kwiatonami. Podobnie jak retabulum główne i ołtarz boczny cechuje wertykalizm. W bryle osi filarów umiejscowionych w murze budowli ostrołukowe nisze z sylwetkami Świętych Pańskich. Kaplica ss. Miłosierdzia to wspaniały przykład architektury neogotyckiej w naszym regionie. Tylko neogotyckie budowle projektowane przez Karla Schinkla (architekta niemieckiego) na naszych ziemiach mogą równać się z wolsztyńską budowlą.

Kościół p.w. Józefa Opiekuna Kościoła Świętego – wznosi się przy skrzyżowaniu ulic Spokojnej i Komorowskiej. Świątynia o charakterze eklektycznym, posiada elementy architektoniczne, nawiązujące do neogotyku i stylu romańskiego. Budowę kościoła rozpoczęto 22 maja 2000 r., przy dużym zaangażowaniu parafian. Przed portalem konstrukcja architektoniczna (rodzaj portyku) podparta czterema kolumnami. Kościół wykonany z cegły klinkierowej, w oknach witraże z sylwetkami Świętych Pańskich. Nad wejściem witraż przedstawiający św. Józefa. Przy budowli sakralnej ośmioboczna wieża z zegarem zwieńczona stożkowatym hełmem z krzyżem. Kościół orientowany płn. – płd., z szeregiem absyd. W środkowej ołtarz główny, w pozostałych kaplica, zakrystia i salki oraz ambit (obejście za ołtarzem). Nad ołtarzem głównym na tle „kuli ziemskiej” Chrystus na krzyżu. Prezbiterium otacza półkolista forma, a na niej mozaika o treści religijnej i proste tabernakulum. Strop pułapowy z metalową konstrukcją. Ład, powaga, prosta forma to cechy tego kościoła, który wrósł już w krajobraz miasta.

Pałac i park pałacowy – ul. Drzymały 4, tel. (068) 346 93 58, 346 93 59. W rozległym parku nad Jeziorem Wolsztyńskim stoi pałac, pierwotnie neorenesansowy, zbudowany w 1857 r. przez Apolinarego Gajewskiego i przebudowany dla Stefana Mycielskiego w 1911 r. w formach neoklasycystycznych przez architekta Rogera Sławskiego. Został spalony w 1945 r. i odbudowany w latach 1960 – 62 z przeznaczeniem na dom wycieczkowy (bez odtworzenia zabytkowych wnętrz). Budowla posiada wysunięty portyk z sześcioma kolumnami w stylu jońskim, belkowanie, tympanom z kartuszem Mycielskich. Między oknami pilastry zakończone wolutami. Elewacja górna zwieńczona jest balustradą. Pełniła ona funkcję attyki. Wnętrza po renowacji prezentują się okazale i nawiązują do wspomnianego stylu. Od 1996 r. mieści się tu hotel, noszący obecnie nazwę „Pałac Wolsztyn”, a także restauracja oraz kawiarnia. Wewnątrz, oprócz pokoi noclegowych, znajdują się sale: konferencyjna, bankietowa (restauracyjna) i VIP-owska. Przed pałacem znajduje się rzeźba z 2004 r. upamiętniająca przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.

W parku (17,76 ha) rośnie wiele drzew pomnikowych, m.in.: dęby o obwodzie do 470 cm (najgrubszy przy pałacu), buki do 360 cm, jesiony do 350 cm, topola kanadyjska 520 cm i miłorząb japoński 170 cm. Wiele drzew parkowych oplecionych jest bluszczem. Na jednym z dębów (o obw. 450 cm, w płn. – zach. części parku) Marcin Rożek wyrzeźbił głowy Meduzy i Fauna; konary, na których się one znajdowały, uschły, więc rzeźby w 1994 r. przekazano do muzeum, a tu umieszczono ich kopie wykonane w 2000 r. przez W. Stępyrę.

Ponadto w parku znajduje się plaża, kąpielisko i wypożyczalnia sprzętu wodnego, a także muszla koncertowa, w której odbywają się imprezy plenerowe.

Kościół NMP i św. Jakuba Apostoła w Obrze – tel. (068) 384 12 23, 384 20 47.

Obra leży nad Północnym Kanałem Odrzańskim i Jeziorem Świętym. Słynie nie tylko z pięknego krajobrazu, walorów turystycznych, ale przede wszystkim z działalności cystersów i oblatów. Cystersi przybyli do Obry w 1244 r. z Łękna. Kanonik gnieźnieński Sędziwej wybudował dla zakonników kościół kościół klasztor drewniany. Zakon ten rozwinął ożywioną działalność religijną, gospodarczą i kulturalną. Po XVIII – wiecznych zniszczeniach wojennych, klęskach żywiołowych, epidemiach, opat Remigiusz Bystram rozpoczął budowę nowego murowanego kościoła wg planów włoskiego architekta Jana Canatazziego. Jego następca, Michał Loka, ukończył budowę świątyni. Kościół pocysterski późnobarokowy NMP i św. Jakuba Apostoła został zbudowany w latach 1722 – 57 na miejscu starszej świątyni. Jest to budowla jednonawowa, z wydłużonym i węższym prezbiterium, z dwiema niewysokimi wieżami bez hełmów w fasadzie zach., nakrytymi w XIX w. dachami namiotowymi. Dwuspadowy dach świątyni zdobi wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona smukłym hełmem z latarnią. Ostatniej restauracji kościoła dokonano w 1994 r.

Wnętrze kościoła to perła architektury późnobarokowej w Wielkopolsce. Kryje ono sklepienie żaglaste, ozdobione późnobarokową polichromią z lat 1753 – 54, pędzla poznańskiego malarza Stanisława Brzozowskiego. Przedstawia ona wydarzenia z dziejów zakonu cysterskiego, sceny z życia św. Bernarda oraz Matkę Boską, Boga Ojca, Chrystusa jako sędziego i Trójcę Świętą w otoczeniu cysterskich świętych. Bogaty rokokowy i wczesnoklasycystyczny wystrój wnętrza pochodzi z lat 1755 – 89. W rokokowym ołtarzu głównym z 1775 r. umieszczono: obraz „Wniebowzięcie NMP” z 1756 r. pędzla Szymona Czechowicza z Poznania, rzeźby św. Benedykta (patrona zakonu benedyktynów i patrona Europy – z regułą życia zakonnego w ręku) i św. Bernarda z Clairvaux (założyciela zakonu cystersów – z księgą, krzyżem i narzędziami Męki Pańskiej) między kolumnami, bogato rzeźbione tabernakulum, a w zwieńczeniu postać św. Jakuba (patrona kościoła). Po bokach prezbiterium stoją rokokowe, białe stalle z 1755 r., pozłocone w 1762 r., z bogatym zwieńczeniem w postaci kartuszy, rzeźb aniołów i ornamentów oraz skrzydlatymi smokami na stopniach.

We wnękach nawy stoi sześć rokokowych ołtarzy bocznych o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej, z figurami świętych przy kolumnach i stiukowymi płaskorzeźbami w zwieńczeniach – dzieło Augustyna Schöpsa z Poznania z lat 1762 – 65. W pierwszym ołtarzu po lewej znajduje się późnogotycka rzeźba Ukrzyżowanego z ok. 1500 r. na srebrnym krzyżu z XVII/XVIII w., w drugim obraz Matki Boskiej Pocieszenia sprzed 1700 r. (przywieziony z Litwy przez opata oberskiego Mikołaja Popławskiego, będący kopią obrazu Madonny Zbrasławskiej z ok. 1360 r. z Pragi czeskiej), przemalowany, w srebrnej sukience z 1837 r. W ołtarzu trzecim znajduje się obraz „Męczeństwo św. Jana Nepomucena” z ok. 1766 r., pędzla Józefa Feliksa Seyfrieda. Pierwszy ołtarz po prawej zdobi obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem na półksiężycu, zapewne z 1 poł. XVII w., pokryty materią i sukienką srebrną z XVII w., drugi – obraz św. Eugeniusza de Mazenoda (ufundowany w 1995 r. przez oblatów na pamiątkę jego kanonizacji), trzeci zaś obraz „Męczeństwo św. Urszuli” z ok. 1766 r., również pędzla J.F. Seyfrieda.

Styl rokokowy reprezentują także ambona z 1759 r. oraz prospekt organowy, sześć ławek, dwa konfesjonały i chrzcielnica (z figurą z XIX/XX w.) z 2 poł. XVIII w. Na filarze naprzeciwko ambony znajduje się wczesnoklasycystyczna grupa Ewangelistów z lat 1787 – 89. Na filarach z tyłu po prawej wmurowany jest nagrobek kasztelana poznańskiego Rafała Gurowskiego, z szaro – błękitnego marmuru karraryjskiego, zwieńczony postacią Chronosa trzymającego serce, a naprzeciwko – nagrobek żony kasztelana Ludwiki z Tworzyańskich, zwieńczony niewielkim sarkofagiem – oba rokokowo – klasycystyczne z ok. 1780 r. Po prawej, na filarze obok nagrobka Gurowskiego, znajduje się późnoklasycystyczne epitafium jezuity o. Karola Bołoza – Antoniewicza († 1852), kaznodziei i poety, autora m.in. pieśni maryjnych i wielkopostnych, zmarłego w Obrze w czasie epidemii cholery. Pod kościołem znajdują się udostępnione do zwiedzania podziemia kryjące trumny z prochami cystersów i świeckich dobrodziejów tutejszego klasztoru.

W ogrodzie dwór opatów z 1724 r., późnobarokowy, nakryty mansardowym dachem. Klasztor otacza park krajobrazowy z 2 poł. XVIII w. W parku wiele starych drzew, w tym lipy mające ponad 200 lat.

Pałac w Chorzeminie – neogotycki, zbudowany ok. 1910 r. dla rodziny Daumów. Wzniesiony z czerwonych cegieł, wyróżnia się rozbudowaną fasadą z licznymi zdobieniami i ośmioboczną niską wieżą z boku. Ostatnio nie był użytkowany, a rozpoczęty po 1990 r. remont trwa z przerwami do dziś. Pałac wznosi się w parku o założeniu krajobrazowym (2,73 ha), rozplanowanym zapewne w poł. XIX w. Rośnie w nim m.in. dąb kaukaski o obw. 350 cm (prawdopodobnie najokazalszy egzemplarz w Polsce), klon srebrzysty 340 cm, lipa amerykańska 180 cm, dąb czerwony 280 cm i buk zwyczajny o obw. 320 cm.

Założenie parkowo – pałacowe w Gościeszynie – główny akcent stanowi okazały neogotycki pałac Kurnatowskich z lat 1904 – 11. Powstał on w wyniku przebudowy skromnego dworu, zbudowanego zapewne po 1740 r. przez Malczewskich i rozbudowanego w 2 poł. XIX w. przez Mielżyńskich. Jednopiętrową bryłę urozmaicają wieże w fasadzie frontowej (w tym pięciokondygnacyjna wieża zegarowa z tarasem w części płn. – zach. Ściany wieńczy attyka krenelażowa. Wejście główne prowadzi przez arkadowy portyk z balkonem i kolumnową loggię na piętrze, nad którą znajduje się łaciński napis „Módl się i pracuj”. W latach 1958 – 60 pałac zaadaptowano na dom dziecka, który mieści się tu do dziś. W holu znajdują się: posadzka z bogato zdobionych płytek fajansowych, kręte schody drewniane z filarem (ozdobione rzeźbą lwa trzymającego przed sobą kartusz) i sztukaterie o motywach roślinnych i hipicznych. W bibliotece na piętrze obejrzeć można sztukaterie o motywach roślinnych i geometrycznych, a w dwukondygnacyjnej sali balowej – kamienny balkon dla orkiestry.

Przed pałacem rozciąga się obszerny reprezentacyjny dziedziniec. Rośnie tu lipa szerokolistna o obw. 520 cm, rozwidlająca się na dwa konary. Po obu stronach rozmieszczono symetrycznie stajnię i ujeżdżalnię, neoklasyczne z 1913 r. W elewacjach od strony pałacu mają one pięciokolumnowe portyki doryckie, a od frontu po dwa szerokie wejścia między zdwojonymi kolumnami doryckimi, podtrzymującymi trójkątne tympanony. W płn. – wsch. narożniku dziedzińca stoi neogotycka oficyna z 2 poł. XIX w., z sześciobocznymi wieżyczkami w narożnikach. Częściowo zachowało się murowane ogrodzenie z 1913 r., zwieńczone krenelażem, z trzema basztami (dwiema ośmiobocznymi i jedną na planie koła), a od frontu – dorycka kolumnada z kutym ogrodzeniem na kamiennym cokole. Po bokach głównej bramy stoją dwie kolumny, na których pierwotnie umieszczone były rzeźby lwów trzymających tarcze herbowe.

Za pałacem rozciąga się park (12,52 ha), założony w 2 poł. XVIII w., powiększony w 2 poł. XIX w. i znacznie przekształcony na pocz. XX w. w formach krajobrazowych. Rośnie w nim wiele drzew pomnikowych: platany o obw. do 620 cm, jesiony do 530 cm, dęby do 590 cm, wiązy do 410 cm i olsza czarna 360 cm. Park otoczony jest alejami: lipową od płn. i dębowo – lipową od płd.

Pałac we Wroniawach – zbudowany po 1820 r. dla Stanisława Platera w stylu eklektycznym, a po 1905 r. poszerzony i gruntownie przebudowany w formach neobarokowych dla nowych, niemiecko – żydowskich właścicieli. Składa się z korpusu głównego (jest to najstarsza część pałacu), nakrytego dachem mansardowym, a w części środkowej dachem płaskim, oraz poprzecznego skrzydła zach., również o dachu mansardowym. Od wsch. do narożnika pałacu przylega wieża, nakryta baniastym hełmem. Wewnątrz zachowały się drewniane boazerie, kamienne i ceramiczne kominki, piece z holenderskimi, ręcznie malowanymi kaflami, a także polichromia ornamentalna. Główna klatka schodowa ma okładzinę z białego marmuru, boczna klatka schodowa jest dębowa z rzeźbioną balustradą i ma ornamentalne witraże w oknach. W pałacu od 1958 r. mieści się Dom Wczasów Dziecięcych, odbywają się tu też zajęcia w ramach „zielonej szkoły”.

Przy pałacu rozciąga się rozległy park (12,18 ha), założony w końcu XVIII w. przez Gajewskich jako krajobrazowy. Zwracają w nim uwagę pomnikowe platany o obw. 320 i 380 cm, a także dęby 300 i 370 cm. Rośnie tu też wiele drzew cennych i rzadkich, m.in. klon srebrzysty, jodła jednobarwna, cypryśnik, świerk kłujący, lipa amerykańska, jawor purpurowy. Park otoczony jest od strony szosy ozdobnym murem. Na skraju parku od strony szosy ozdobnym murem. Na skraju parku od strony szosy stoi niewielki domek ogrodnika z końca XIX w.

POMNIK POMORDOWANYCH PRZEZ NIEMCÓW W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ
ul.Bohaterów Bielnika, Wolsztyn

TABLICA PAMIĄTKOWA KU CZCI POLEGŁYCH I POMORDOWANYCH NAUCZYCIELI POWIATU WOLSZTYŃSKIEGO
Szkoła Podstawowa nr 1, Wolsztyn

WIĘZIENIE ŚLEDCZE W TZW. "RAFII"
ul.Poniatowskiego 16/17, Wolsztyn

POMNIK NIEPODLEGŁOŚCI
ul.Wschowska, Wolsztyn

POMNIK KONSTYTUCJI 3 MAJA
Plac Konstytucji 3 maja, Wolsztyn

OBELISK PAMIĘCI POMORDOWANYCH W 1940 r. PRZEZ NKWD W KATYNIU, CHARKOWIE, MIEDNOJE-TWER
ul. 5 stycznia, Wolsztyn

RUCHOCKI MŁYN - OBÓZ ZAGŁADY

GOŚCIESZYN - TABLICA PAMĄTKOWA

KOMOROWO-HITLEROWSKI OBÓZ JEŃCÓW WOJENNYCH XXI D

Pałac zbudowany ok 1870 r. przez Wentzlów, prawdopodobnie na miejscu starego dworu drewnianego. Jest budowlą eklektyczną z elementami neogotyckimi i klasycznymi, dwukondygnacyjną, założoną na planie wydłużonego prostokąta, z ośmiobocznymi wieżyczkami w narożach i trójboczną wieżą w elewacji frontowej, przechodzącą w górnej części w ośmioboczną, zwieńczoną stylizowanym krenelażem. Do elewacji frontowej przylega secesyjna przybudówka wejściowa, a do zach. elewacji bocznej - prażeria, dostawione na pocz. XX w., użytkowane obecnie przez RSP.

Boruja
Cennym zespołem obiektów budownictwa ludowego z II połowy XIX w. jest zagroda stanowiąca własność Pana Woźniczaka. Zagroda nr 34, w skład której wchodzi drewniana chata, obora o konstrukcji zrębowo - sumitkowo - łątkowej, stodoła drewniana kryta strzechą, to obiekt ludowego budownictwa wielkopolskiego z II połowy ubiegłego stulecia.

Dobrem kultury wpisanym do rejestru zabytków jest chata i stodoła w zagrodzie nr 16. Drewniana chata zrębowa i stodoła sumitkowo - łątkowa zbudowane zostały w I połowie XIX w. i należą do ludowego budownictwa wielkopolskiego. Chata i stodoła w zagrodzie nr 15 to budynki posiadające duże wartości etnograficzne. Budynki te datowane są rokiem 1826 (chata drewniana, zrębowa; stodoła drewniana zrębowo – sumitkowo - łątkowa). Chata nr 29 to drewniana zrębowa chata zbudowana w połowie XIX w. Data 1846 na belce stropowej. Na uwagę zasługuje chata z połowy XIX w. nr 45. Jest to chata drewniana konstrukcji mieszanej na słupy i sumiki z narożami na węgły w tzw. jaskółczy ogon. Założona na planie prostokąta dwutraktowa, o dwu izbach, dwu komorach, kuchni i sieni. Usytuowana do drogi szczytem. Ściany wewnątrz zrębowe wylepione gliną. Dach dwuspadowy kryty słomą o konstrukcji krokwiowo - jętkowej. Obiekt reprezentuje budownictwo drewniane z terenu zachodniej Wielkopolski. W skład zagrody nr 97 wchodzą: chata drewniana zrębowa, stodoła zrębowa, budynek gospodarczy (obora, stajnia, wozownia).

Chobienice
Kościół św. Piotra w Okowach z 1778 r., z wieżą nakrytą hełmem z latarnią, rozbudowany w latach 1928 – 30 o pseudobarokowe prezbiterium z dwiema zakrystiami po bokach i transept wg projektu R. Jegierskiego. Wyposażenie wnętrza z ok. 1780 r. utrzymane jest w stylu rokokowym: ołtarz główny z umieszczonym nad nim obrazem Matki Boskiej Niepokalanej z poł. XVIII w., dwa ołtarze boczne w transepcie (z obrazami „Uwolnienie św. Piotra z Okopów” z 2 poł. XVIII w. i św. Walentego z poł. XVIII w.), ambona, ławka kolatorska i dwa konfesjonały. Na chórze muzycznym znajdują się cztery rzeźby muzykujących aniołów. W płd. ramieniu transeptu stoi klasycystyczna chrzcielnica z ok. 1790 r. W płd. ścianę wieży wmurowane jest niewielkie epitafium Wirydianny z Bnińskich 1^o voto Raczyńskiej, 2^o voto Mielżyńskiej, babki hr. Edwarda Raczyńskiego. Na ścianie zewnętrznej kościoła znajduje się też epitafium proboszcza ks. Władysława Zielazka (1894 – 1940), zamęczonego w Dachau. W stojącej nieopodal kapliczce umieszczono barokową rzeźbę św. Wawrzyńca.

W płn. części wsi znajduje się założenie pałacowe. Najstarsze przekazy mówiące o siedzibie dworskiej w Chobienicach pochodzą z 1669 i 1689 r. Był to zapewne dwór drewniany, położony na terenie folwarku. Obecny budynek pałacu wzniesiono w płn. części parku. Jest to budowla klasycystyczna, powstała przed 1765 r. W 1 poł. XIX w. pałac został przedłużony z obu stron, a przed fasadą dostawiono czterokolumnowy portyk z herbem Mielżyńskich w tympanonie i napisem na fryzie „Nie sobie, lecz następcom”. Wnętrze otrzymało wówczas późnoklasycystyczny wystrój. Nieco później dobudowano neogotycką, cylindryczną wieżyczkę wystającą ponad dach, zwieńczoną krenelażem, z okrągłymi otworami strzelniczymi. W latach 70-tych XIX w. pałac rozbudowano poprzez dostawienie ciągu pomieszczeń od strony parku. Po 1945 r. mieściły się tu mieszkania pracowników PGR, stołówka i przychodnia lekarska. W 1983 r. rozpoczęto restaurację pałacu, przerwaną po pięciu latach, a opuszczona budowla zaczęła ulegać powolnej dewastacji. W 2004 r. przeprowadzono remont dachu pałacu.

OFICYNY. Usytuowane niesymetrycznie na płn. i zach. od pałacu. 1. Być może z końca w. XVIII, barokowo - klasycystyczna. Murowana z cegły, otynkowana. Piętrowa, niepodpiwniczona. Na rzucie zbliżonym do kwadratu. Wnętrze dwutraktowe. W jednym z pomieszczeń parteru sklepienie żaglaste na gurtach, w innych z fasetą. Na piętrze sufity z fasetą, na jednym skromna dekoracja stiukowa. Zewnątrz elewacje trzyosiowe o boniowanych narożach, z pozornymi jednoosiowymi ryzalitami, podkreślonymi boniowaniem na parterze i parzystymi pilastrami na piętrze. W elewacji frontowej ryzalit zwieńczony frontonem ze stiukową, alegoryczną postacią kobiecą z dwojgiem dzieci. Nadokienniki parteru i piętra oraz płyciny pod oknami piętra ze stiukowymi chustami i girlandami. Dach mansardowy z lukarnami, kryty dachówką.

RZĄDCÓWKA (a może siedziba właściciela przed wzniesieniem pałacu) z 1 poł. XVIII w., później przebudowana, nakryta dachem naczółkowym.

GRODZISKO średniowieczne w Chobienicach położone jest na południowym brzegu Rowu Szarkowskiego w dawnym parku dworskim. Jest to grodzisko stożkowate o wymiarach: średnica 11 m, korony grodziska - 5 m, wysokość około 2 m. Jest to obiekt zabytkowy datowany na przełom późnego średniowiecza i renesansu.

Kopanica
Fragmenty dawnego układu urbanistycznego z dwoma rynkami, Starym od południa (prostokątnym) i Nowym od północy (kwadratowym). Nowy rynek zwany dawniej Nowym Miastem założony został w 1641 r. przez Lamparta Sierakowskiego.

Kościół NMP Wniebowziętej – ufundowany za zgodą króla Władysława Jagiełły w 1408 r. – istniał pierwotnie w Wielkiej Wsi. Obecny, neogotycki na planie krzyża łacińskiego, z wysoką wieżą zegarową od zach., zbudowany został w 1885 r. Wnętrze kryje strop ozdobiony polichromią. Wyposażenie (ołtarz główny z obrazami Matki Boskiej i rzeźbami św. Piotra i Pawła, ołtarze boczne Świętego Krzyża i św. Antoniego) utrzymane jest w stylu neogotyckim. Wewnątrz znajduje się też tablica z 1930 r. ku czci pięciu żołnierzy polskich poległych w 1793 r. w Kargowej w obronie granic Polski. Była to załoga kargowskiego ratusza broniąca go przed wojskami pruskimi.

Figura Matki Bożej Królowej na Starym Rynku, upamiętniająca ofiary II wojny światowej, ustawiona tu w 1989 r.

Dawny kościół ewangelicki z lat 1858 – 59, neoromański, z kwadratową wieżą pozbawioną hełmu (zwalił się po 1945 r.). Po wojnie służył jako magazyn, obecnie jest nieużytkowany. W rejestrze zabytków znajduje się od 2004 r.

Siedlec
W centrum wznosi się eklektyczny kościół św. Michała Archanioła, zbudowany w latach 1911 – 13 wg proj. Stefana Karwatki (na miejscu świątyni drewnianej z 1732 r.). Spalony w 1945 r. został odbudowany w 1947 r. Cokół świątyni wykonano z kostek kamiennych, od wsch. znajduje się pseudobarokowa wieża. W ołtarzu głównym (pochodzącym być może z kościoła ewangelickiego w Kaszczorze) umieszczono późnorenesansowe rzeźby św. Wawrzyńca i św. Szczepana z pocz. XVII w. oraz obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (przywieziony z Torunia przez oo. redemptorystów) zasłonięty obrazem św. Michała Archanioła. Lewy ołtarz boczny, poświęcony Sercu Jezusowemu, ma w części górnej malutki obraz Matki Boskiej ze św. Janem z XVIII w., w prawym ołtarzu NMP Częstochowskiej widnieje obraz św. Stanisława Kostki. Rzeźby nad amboną i chrzcielnicą wykonał w latach ok. 1945 – 48 Edward Przymuszała. Po bokach wejścia do kościoła wmurowane są epitafia ks. Edwarda Gramlewicza (1878 – 1940), tutejszego proboszcza, zamęczonego w Forcie VII w Poznaniu, i pochodzącego z Siedlca ks. Antoniego Tomińskiego (1903 – 42), proboszcza w Bogdaju k. Ostrowa Wielkopolskiego, zmarłego w obozie w Dachau.

Kościół Świętej Trójcy – w zach. części wsi, zbudowany w latach 1998 – 99 (arch. Mariola Kosicka z Wolsztyna) na miejscu zabytkowej świątyni drewnianej z 1732 r., która spłonęła w nocy 7/8 II 1997 r. Nowa świątynia jest budowlą murowaną, obitą z zewnątrz deskami, by przypominała stary kościół. Wieżę – dzwonnicę zdobi chorągiewka, jedyna rzecz pozostała ze starego kościoła. Nowy ołtarz - z figurą Świętej Trójcy – wykonał poznański artysta – rzeźbiarz Roman Kosmala, jego dziełem jest także Droga Krzyżowa i wystrój kaplicy pogrzebowej. Przy kościele rosną okazałe dęby o obw. 380 i 480 cm.

W płn. – wsch. części wsi położony jest park podworski (6,32 ha), którego początki sięgają 1732 r., gdy ówcześni właściciele dóbr Grabscy założyli tu ogród, zapewne ozdobny. W XIX w. został przekształcony w park o założeniu krajobrazowym, ze stawkiem i kopcem widokowym. W drzewostanie parkowym przeważają olchy, jesiony, lipy, dęby, buki, klony i gatunki egzotyczne, rosną tu też okazy pomnikowe: dąb o obw. 400 cm, buk 380 cm, sosna czarna 330 cm oraz platany. Niektóre drzewa bujnie oplata bluszcz.

W parku, w miejscu, gdzie stał dwór zniszczony pożarem w 1885 r., wznosi się neobarokowy kościół poewangelicki św. Piotra i Pawła, zbudowany w latach 1905 – 06. Jest on budowlą jednonawową, z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium, za którym znajduje się zakrystia. Od płd. do nawy przylega kwadratowa wieża zegarowa, wyżej ośmioboczna, nakryta baniastym hełmem. Wewnątrz nawę przykrywa beczkowe drewniane pseudosklepienie, a prezbiterium – drewniany strop. Neobarokowy ołtarz główny ma obraz patronów kościoła z 1985 r. (jego autorem jest Kazimierz Sita z Poznania) i ażurowe uszaki po bokach. Znajdują się tu też: neobarokowy prospekt organowy, kamienna chrzcielnica o formach neogotyckich i witraże w oknach prezbiterium.

We wsch. części wsi wznosi się pałac z 1890 r., niegdyś neogotycki, po gruntownej przebudowie w latach 1960 – 62 i adaptacji na Dom Pomocy Społecznej pozbawiony cech stylowych. Dom prowadzony jest przez Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej, a przebywają w nim niepełnosprawne intelektualnie dzieci i młodzież. Wokół rozciąga się zadbany park krajobrazowy (5,81 ha), założony ok. 1880 r. Wśród starodrzewu znajdują się okazałe dęby oraz platan o obw. 580 cm. Masowo występuje tu bluszcz, a w runie konwalia majowa oraz zawilce – żółty i biały.

W płn. części wsi wznosi się neobarokowy pałac z 1910 r., dwukondygnacyjny, z półokrągłym gankiem, nakryty dachem mansardowym z niską, ośmioboczną, arkadową wieżyczką z hełmem i latarnią, zwieńczoną kulą. Przy pałacu rośnie lipa drobnolistna o obw. 420 cm. Wokół rozciąga się park o układzie krajobrazowym (6,71 ha), założony w XVIII w., z pomnikowymi drzewami: dębem szypułkowym o obw. 650 cm, topolą kanadyjską o obw. 560 cm, bukiem 350 cm i dębem 420 cm.

W północnej części Barchlina wznosi się dwór w formie willi neorenesansowej, zbudowany w 1893 r. przez ówczesnego właściciela majątku Fryderyka Ksawerego Speicherta. Obok dworu znajduje się park z końca XIX w. ze stawem i okazałą topolą białą o obwodzie ok. 370 cm oraz dębem – obwód 310 cm. Na trawniku przed dworem rośnie także pomnikowy cis (obwód 230 cm), rozwidlający się na cztery pnie. W sąsiedztwie położone są zabudowania folwarczne z końca XIX w.

W Buczu stoi drewniany kościół p.w. św. Barbary z 1782 r., stanowiący piękny przykład wiejskiego baroku. Założony na planie krzyża łacińskiego, kryty dachem gontowym z wieżą posiadającą hełm. Nad prezbiterium niewielka wieżyczka, tzw. sygnaturka. Wewnątrz barokowy ołtarz główny z poł. XVII w. oraz dwa późnobarokowe ołtarze z XVIII w. Ambona z XII w. oraz rokokowa chrzcielnica z 2 poł. XVIII w. Obok kościoła drewniana zabytkowa dzwonnica z końca XVIII w.

W pobliskim parku stoi pałac myśliwski z pocz. XIX w., zbudowany przez rodzinę Petzel, z witrażami przedstawiającymi sceny rodzajowe z polowań myśliwskich. Obiekt swoją formą nawiązuje do klasycyzmu. Obecnie mieści się tu szkoła podstawowa. Wokół pałacu park z bogatym drzewostanem, założony na przełomie XVII i XVIII w.

Atrakcją wsi jest unikatowa placówka – jedyna w Polsce galeria rzeźby ptaków, żyjących na terenie Przemęckiego Parku Krajobrazowego oraz płaskorzeźby ze scenami „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Galerię otwarto w 1995 r., a jej założycielem jest twórca ludowy Marian Murek, który w zaadaptowanej stodole swojego gospodarstwa urządził wystawę wyrzeźbionych w lipowym drewnie ptaków naturalnej wielkości i barwy. Zwiedza się ją na dwóch poziomach pomostów. Ściany galerii pokryte zostały widokami lasów i jezior okolic Górska, a całości wystroju dopełniają nagrane na taśmie ptasie śpiewy i szum strumyka.

Wznosi się tu powstały w latach 1764 – 1775 późnobarokowy kościół p.w. św. Wojciecha. Został on zbudowany na miejscu drewnianej świątyni z końca XVI w. Z barokowo – klasycystycznego wyposażenia z 2 poł. XVIII w. uwagę zwraca ołtarz główny z renesansowym krucyfiksem z 2 poł. XVI w., dwa ołtarze boczne z obrazami Matki Boskiej Niepokalanej i Świętej Rodziny oraz późnobarokowa ambona z rzeźbą Matki Boskiej Niepokalanej umieszczoną na zwieńczeniu baldachimu.

W płd. – wsch. części wsi wznosi się późnobarokowy dwór Szołdrskich z lat 1775 – 1785. Wewnątrz zachowały się oryginalne dekoracje sztukatorskie. Przy dworze rozciąga się park o założeniu krajobrazowym z końca XIX w. z różnorodnym drzewostanem, z którego najgrubszy jest dąb o obw. 640 cm.

Pamiątką z czasów cystersów jest tu okazały barokowy kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, wybudowany w latach 1651 – 1690. W 1742 r. świątynię częściowo zniszczył pożar. Odbudowano ją w latach 1758 – 1759. Kościół jest trójnawowy z dwiema strzelistymi wieżami. Wnętrze ukształtowały czasy dojrzałego baroku. Uwagę przykuwa rokokowy ołtarz główny z 1755 r. Po płd. stronie kościoła znajdują się fragmenty dawnych zabudowań klasztornych, pochodzących z XVII w.

Czasy cystersów pamięta też późnorenesansowy kościół p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła (obecnie cmentarny), przebudowany w poł. XVII w. z wcześniejszej budowli gotyckiej. Wewnątrz rokokowe wyposażenie z 1770 r. Przed kościołem stoi figura św. Józefa. Pośrodku przyległego cmentarza znajduje się rzeźba „Pieta”.

W Siekowie warto zobaczyć piękny pałac w stylu renesansu francuskiego, zbudowany w latach 1878 – 1879 dla Zygmunta Czarneckiego. Obiekt posiada dwie smukłe wieże zwieńczone hełmami stożkowymi. W pałacu od 1950 r. mieści się oddział szpitala psychiatrycznego z Kościana. Wokół pałacu park z 1870 – 1880 r. z okazami jesionów, lip, jaworów, świerków i wiązów. Jeden z nich o obw. 6,75 m zaliczany jest do najgrubszych drzew tego gatunku w Wielkopolsce.

Na wzniesieniu górującym nad okolicą w 1806 r. powstał klasycystyczny dwór, zbudowany dla Andrzeja Skarżyńskiego. Wokół rozciąga się park z dużym stawem w części zachodniej. Nad jego brzegiem stoi spichlerz na fundamentach dworu gotyckiego, wzmiankowanego w 1524 r.

W płd. części wsi znajduje się późnobarokowy, nietynkowany kościół p.w. Narodzenia NMP. Wzniesiony w latach 1731 – 1742 na planie krzyża łacińskiego przez cystersów przemęckich, na miejscu wcześniejszych świątyń drewnianych. Wewnątrz świątyni, w ołtarzu głównym znajduje się gotycka rzeźba Matki Boskiej Ucieczki Grzeszników z poł. XV w., będąca celem licznych pielgrzymek. Ołtarz główny przebudowany został w latach 1952 – 53 z użyciem elementów barokowych z okresu budowy świątyni. W kaplicy Męki Pańskiej zachowała się polichromia z poł. XVIII w. W zakrystii freski ze scenami z życia cystersów.

Skansen czynnych parowozów jest unikatową atrakcją Wolsztyna. Wolsztyńska parowozownia powstała w 1907 r. Jest to jedyna w Europie parowozownia, która obsługuje regularny ruch pociągów ujętych w rozkładzie jazdy. Druga taka parowozownia jest w Chinach. Znajduje się tu obecnie ok. 20 parowozów z 13 różnych serii. Kilka z nich to czynne zabytki, obsługujące niektóre wyjeżdżające z Wolsztyna pociągi pasażerskie oraz specjalne – turystyczne. Najstarszy parowóz wolsztyńskiego skansenu (Tki 87) pochodzi z 1908 r. i został wyprodukowany w Królewcu. Największe zainteresowanie wzbudza parowóz dla pociągów pospiesznych Pm 36-2, zbudowany w 1937 r. w fabryce „Fablok” w Chrzanowie, zwany przez miłośników kolejnictwa „Piękną Heleną”. Był to najszybszy parowóz naszej kolei (rozwijał prędkość do 130 km/godz.), zaprojektowany i wykonany przez polskich inżynierów, którego konstrukcję na wystawie techniki w Paryżu w 1937 r. odznaczono złotym medalem. Obejrzeć tu można parowóz Ty 51, z ostatniej serii wytwarzanej w Polsce, wyprodukowany w zakładach HCP w Poznaniu w 1957 r. i przeznaczony do prowadzenia ciężkich pociągów towarowych.

W parowozowni znajdują się również zabytkowe drezyny ręczne, stanowiące fragment stałej wystawy (sprawne technicznie i używane podczas imprez okolicznościowych), oraz osiem wagonów muzealnych. Jeden z nich to wagon ogrzewczy kolei pruskich z 1915 r. (przerobiony na wagon barowy), pozostałe zaś to wagony trzyosiowe, tzw. boczniaki, z lat 1908 – 12 i towarowe z lat 1928 -30 oraz wagon pocztowy z 1956 r. Jest tu też pług odśnieżny, przebudowany z tendra (tylnej części parowozu) pruskiego parowozu z 1883 r. W budynku przy parowozowni zgromadzono różnego rodzaju sprzęt i akcesoria kolejowe. Ekspozycja stała obejmuje też wystawę historii parowozowni i węzła wolsztyńskiego.

W skład zespołu zabudowań parowozowni wchodzą: wachlarzowa hala postojowa na osiem parowozów, zbudowana w 1907 r. i rozbudowana w 1909 r., obrotnica z 1908 r., przebudowana w 1947 r., kanał oczystkowy z dźwigami węglowymi i żurawiem o pojemności 100 m³, budynek noclegowni, warsztat napraw i budynek administracyjny. W parowozowni czekają na turystów pokoje gościnne, organizowane są dla nich przejazdy pociągami specjalnymi. Wśród odwiedzających skansen przeważają goście zagraniczni, przede wszystkim z Niemiec. Corocznie w maju organizowana jest niepowtarzalna impreza „Parada Parowozów”.

Wolsztyńskie parowozy są czymś unikalnym, dlatego często zaglądają tu producenci filmowi szukający na potrzeby ekranizacji filmowych sprawnych, a przede wszystkim widowiskowo dymiących parowozów. Tak oto parowóz OK-359 zobaczyć można w różnych ujęciach w filmie „Pogranicze w ogniu” z Cezarym Pazurą i Olafem Lubaszenko w rolach głównych oraz w nagrodzonym Oskarem filmie Romana Polańskiego „Pianista”.

Cmentarz wojenny został założony w 1945r. przy ul. 5 Stycznia w Wolsztynie. W latach 1801-1906 znajdował się w tym miejscu cmentarz katolicki, a w okresie okupacji skwer. Na cmentarzu pochowano 362 oficerów radzieckich poległych w okresie od lutego do kwietnia 1945r. w okolicach Wolsztyna, Sulechowa i nad Odrą. Ponad mogiłami dominuje pomnik dłuta wolsztyńskich artystów Józefa Murlewskiego i Edwarda Przymuszały.